شناسایی مخاطرات به روش Bow-Tie یا روش پاپیون
کلیات
يكی از روش هاي مفيد در حوزه مديريت ريسك می باشد که ايده اوليه آن در دانشگاه کوئينزلند استراليا و توسط هازن در سال 1979 ارائه شده است و بدون ترديد شرکت چند مليتی رويال داچ شل اولين شرکتی است که به طور کامل اين متد را در تمامی ساختارهاي خود استقرار داده است و پس از آن اين روش در سراسر جهان بطور گسترده پيشرفت نموده است با توجه به سوابق و تجارب مطروحه، نشان می دهد که از اين روش می توان در مديريت تمامی ريسك ها و مدیریت خطرات استفاده کرد.
روش Bow-tie
اين روش از جمله روش هايي است که به صورت گرافيکي نمايي کامل از نحوه تبديل شدن عوامل بالقوه مختلف به يک حادثه اوليه و سپس رويدادهاي نهايي را نشان مي دهد در اين ميان محافظت هاي مختلفي که براي کنترل يا محدودسازي وجود دارد نيز تجزيه و تحليل مي شود. اين روش پيوند عميقي با روش ETA و FTA دارد اما دقيقا ترکيب اين دو نيست و بيشتر بر روي موانع تمرکز دارد. روش پاپيون هم به صورت کمي و هم کيفي قابليت اجرا دارد. نماي ساده اي از يک مطالعه پايپون در شکل (1) و مراحل انجام روش پاپیون در شکل (2) آمده است. همانطور که مشخص است دليل نام گذاري اين روش تشابه شکل نمودار با پاپيون است.
برای این روش نرم افزار های متعددی از جمله نرم افزار Active Bow Tie طراحی شده است که می توان در انجام مطالعات از آنها بهره برد.
شکل 1- نماي ساده يک مطالعه پاپيون
شکل 2- مراحل انجام روش Bow-Tie
مزايا:
استفاده از اين روش درک خطر و مدیریت پيامدها را ساده تر مي سازد.
همه انواع کنترل ها مشخص شده و به وضوح به دو بخش لايه هاي کنترل وقوع پيامد اوليه و لايه هاي محافظ يا محدود کننده پيامدهاي ثانويه تقسيم مي شوند.
با استفاده از آن مي توان يک جمع بندي نهايي از کليه مطالعات ارائه داد.
در تمامی فرآیندها کاربرد دارد.
خروجی آن به صورت دیاگرام و قابل نصب در فضاهای اداری می باشد.
معايب:
به دليل زمانبر بودن روش، براي همه خطرات به ويژه خطرات با سطح ريسک کم توصيه نمي شود.
اطلاعات اوليه آن از خروجي مطالعات ديگر به دست مي آيد.
مانند درخت خطا نمي تواند حالت و يا عوامل بالقوه آسيب رسان را نشان دهد.
