کلیات:
شناسایی خطرات شغلی (JHA) روشی سيستماتيک جهت شناسايی خطرات و ارزيابی ريسك های مشاغل و به منظور ارائه اقدامات كنترلی مناسب می باشد. در اين روش هر مرحله از شغل به دقت بررسی می شود ، خطرات بالقوه هر مرحله شناسايی و ارزيابی می گردند و بهترين راه حل كنترلی جهت حذف يا كاهش خطرات ارائه می گردد روش JHA برای مراحل راه اندازی و مراحل بعد از آن مناسب می باشد.
اين روش به نام های JSA ،THA، SJA معروف است.
هدف از مطالعات JHA:
هدف اصلی از اجراي اين تكنيک يافتن روشی ايمن جهت انجام شغل و پيشگيری ازحوادث می باشد.
روش انجام JHA:
در ارزیابی خطرات شغلی، باید تیمی متشکل از یک سرپرست، کارگر با تجربه، کارشناس ایمنی و بهداشت به منظور شناسایی و ارزیابی خطرات هر شغل تشکیل گردد.
اجرای مطالعات JHA به 4 مرحله زير تقسيم می شود (شکل 1):
1. شكستن شغل به مراحل یا وظایف کاری:
پس از انتخاب يك شغل، مراحل مختلف انجام آن شغل مشخص در يک کاربرگ JHA تكميل گردد.
2. شناسايي خطرات موجود در هر مرحله:
در اين مرحله خطرات موجود يا بالقوه مرتبط با هر شغل از جمله مواد، تجهيزات نوع انجام کار، عوامل فيزيکی ترکيبات شيميايي و ... مورد استفاده شناسايی و تعيين می شوند.
3. ارزيابی ريسك:
به منظور اولويت بندی ريسک ها و اقدامات كنترلی در اين مرحله خطرات شناسايی شده طبقه بندی می شوند. جهت انجام اين مرحله ، عموما 2 پارامتر احتمال وقوع يك حادثه و شدت پيامد بايد مشخص گردند. سپس جداول شدت و احتمال وقوع حادثه درهم ادغام تا ماتريس ريسک بدست آيد و درنهايت براساس شاخص ريسک تصميم گيری می شود.
4. ارائه اقدامات كنترلی:
براساس ارزيابی ريسک ها و اولويت بندی آنها اقدامات كنترلی ارائه می گردد و باتوجه به طبقه بندی ريسک ها مي توان مطمئن شد كه اقدامات كنترلی به صورت موثر اعمال می شوند.
شکل 1: مراحل انجام JHA
شکل 2: نمونه ای از کاربرگ JHA
مزایا:
- اين روش برای بخش هايی که در آن فعاليت انسان نقش اساسی ايفا می کند کاربرد دارد.
- با استفاده از اين روش می توان نيازهای آموزش ايمنی كاركنان را تعيين نمود.
- از JHA می توان در تدوين يک برنامه مديريت ايمنی و پيشگيری از حوادث بهره جست.
- از این روش جهت انتخاب وسايل حفاظت فردی، دستورالعمل های کاری، تعیین آموزش های مورد نياز می توان استفاده كرد.
معایب:
- این روش براي بررسي مشاغل مناسب است اما نمی تواند برای تمام فرآيند توليد و تجهیزات کاربرد داشته باشد.
- روش JHA به دليل پرداختن به جزييات وظايف، مواد و تجهيزات هر شغل بسیار مفصل بوده و گزارش های حجیمی دارد.
