شناسایی و تجزیه و تحلیل مخاطرات
تکنیک (HAZOP (hazard and operability study براي اولين بار در سال 1970 بر اساس تكنيكي كه آزمايش بحراني خوانده مي شود توسط صنايع شيميايي سلطنتي بريتانياي كبير معرفي و سپس توسط T.A.Kletz بصورت قانونمند درآمد. اساساً تكنيك HAZOP كه ماهيتي آينده نگر و مبتني بر پيشگيري دارد بعنوان واكنشي به استفاده از متد چك ليست كه مبتني بر فلسفه گذشته نگر بود مطرح گرديد. هر چند كه تكنيك مورد نظر اولين بار بمنظور شناسايي و ارزيابي خطرات فرآيندي معرفي و بكار گرفته شد ولي امروزه با معرفي و اثبات توانمندي هاي آن کاربرد تکنيک به ساير سيستم ها و صنايع نيز گسترش يافته است.
روش مطالعاتی HAZOP تکنیکی برای تشخیص و تجزیه و تحلیل خطرها و ارتباط عملی با سیستم ها می باشد. این تکنیک از خیلی سال ها قبل مورد استفاده بوده است. اما همچنان پابرجا و استوار می باشد و از لحاظ بین المللی به عنوان یکی از تکنیک های تشخیص خطر پیشرفته تلقی می شود. این تکنیک تا اخیراً به طور کلی محدود به فرآیندهای صنعتی (شیمیایی، داروسازی، نفت و گاز) بود و هنوز هم به طور معمول برای این صنایع قابل اجرا و عملی می باشد.
در خیلی از موارد هنگامی که ما فکر می کنیم روش HAZOP به شکلی درست به کار گرفته شده به نتیجه ای کم فایده و با خسارت زیادی مواجه می شویم و در اینجا می باشد که فکر می کنند روش مذکور نامناسب می باشد در صورتی که آنها در یک موضوع کلیدی با شکست مواجه شده اند و آن، مدیریت روش مذکور بوده است. وقتی که ما این تکنیک را به کار می گیریم این تکنیک ممکن است به طور نادرستی انجام شود، اگر اهداف موجود در موضوعات پراکنده باشد و یا اینکه خود تکنیک اساساً برای فرآیندهای صنعتی منحصر شده باشد، عمومیت پیدا نکرده است. فهمیدن و درک کردن HAZOP آسان است و ظاهراً بکارگیری آن نیز آسان می باشد. ولی اساس HAZOP بر روی کار تیمی نهاده شده است و این امر نیازمند به مدیریت و کنترلی دقیق می باشد که به طور واضح و روشن معلوم است که بدون این اصول (مدیریت و کنترل دقیق) از تأثیر، سودمندی، بازدهی و کارآیی آن کاسته می شود.
بنابراین یکی از اهداف این رساله ارائه دادن یک توضیح صریح و بدون نقص از HAZOP می باشد، برای آنهایی که می خواهند این روش را یاد بگیرند. که ممکن است این افراد مبتدی باشند و قصد دارند این روش را بفهمند یا افراد آگاه و متخصص که می خواهند کارهای خود را با این روش بهبود ببخشند. هدف دیگر این رساله توضیح دادن اهمیت قوانین مربوط به فرآیندها می باشد. بنابراین بکارگیری HAZOP باید بیشترین سازگاری و سودمندی را برای سیستم مذکور داشته باشد. اگر در هنگام تحقیقات و مطالعات نسبت به این موضوع کنترل درستی صورت نپذیرد و تکنیک مورد نظر برای رسیدن به نتیجه ای بدون نقص تنظیم نشود آن را نمی توان HAZOP نام نهاد. زیرا آشفتگی های موجود در این تکنیک ما را از شناخت خطرهای موجود در سیستم و یا فرآیند دور می نماید. بنابراین شناخت خطرها اساس اداره ی مؤثر ایمنی، مطمئن کردن سیستم ها و ماشین آلاتی می باشد که می خواهیم سودمند واقع شوند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر بر روی لینک های زیر کلیک فرمایید.
جایگاه ایمنی در نگرش ما کجاست؟
HAZOP چیست و چرا این روش را برگزیده ایم؟
چه موقع می توانیم به سراغ روش HAZOP برویم؟
کار گروهي در HAZOP، چرا و با چه مکانیزمی تحقق می یابد؟
